W niedzielę w Izraelu rozpoczynie się święto Szawuot na pamiątką jednego z największych, wg judaizmu – choć nie tylko, wydarzenia w historii ludzkości – Objawienia na Górze Synaj.
Moralne podstawy cywilizacji
W tym dniu w 2448 roku od stworzenia świata (wg kalendarza hebrajskiego) w 1313 p.n.e. Bóg dał Mojżeszowi na Górze Synaj Torę i Dziesięć Przykazań – moralne i etyczne podstawy naszej cywilizacji.
Samo słowo „Szawuot” znaczy „tygodnie”; oznacza to siedem tygodni liczenia okresu pomiędzy Świętem Pesach, a Szawuot. Pamiętacie Lag Ba Omer – niech zapłonie święty stos? czyli 33 dzień liczenia Omeru, pomiędzy tymi dwoma świętami? No to właśnie dziś nadszedł dzień 50 – czyli właśnie Szawout.
W ciągu tych siedmiu tygodni, Żydzi oczyszczali się z pozostałości i skażeń niewoli egipskiej przeistaczając się w święty naród, gotowy do wstąpienia do wiecznego przymierza z Bogiem za pomocą Tory.
Jest to święto biblijne ze specyficznymi modlitwami, zapalaniem świec i kiduszem, czyli błogosławieństwem wina, na cześć uświęcenia Szabatu. W trakcie tego święta obowiązują wszystkie zasady Szabatu, czyli zakaz pracy, prowadzenia samochodu, pisania, czy włączania lub wyłączania elektrycznych przyrządów.
Serniki, naleśniki, pierogi
Ale, Uwaga! wolno w tym dniu Żydom gotować. A jeżeli już o gotowaniu mowa, to tego dnia rządzi sernik i wszystkie produkty mleczne!
Skąd się wziął ten zwyczaj? Ano w Święto Szawuot w czasach starożytnych Żydzi przynosili do Świątyni dwa bochenki chleba ofiarnego. Dla upamiętnienia tego zwyczaju w Szawuot je się dwa posiłki: najpierw posiłek mleczny, a potem, po przerwie świąteczny posiłek mięsny.
Tradycyjnie spożywa się potrawy, których jednym ze składników jest mleko (lecz nie jest to obowiązek), np. naleśniki na słono i słodko, serniki, pierogi z twarogiem, zapiekanki.
I znowu Kabała
Niektórzy mędrcy nadali mleku szczególne znaczenie podczas tego święta. Powód jedzenia produktów mlecznych jest taki, że Tora jest dla ducha, jak pożywne mleko dla ciała. Hebrajskie słowo na określenie mleka to “chalaw”. Jeśli dodamy do siebie liczbową wartość liter w słowie “chalaw”: 6+30+3 to otrzymamy liczbę 40. 40 jest liczbą dni, które Mojżesz spędził na Górze Synaj, kiedy otrzymał Torę.
Wraz z nadaniem Tory, Żydzi zostali również zobowiązani do przestrzegania zasad Kaszrutu, czyli koszerności. Ponieważ, Tora była dana w Szabat, żadne bydło nie mogło być zarżnięte, a naczynia nie mogły być wykoszerowane. Dlatego też w ten Dzień Żydzi jedli nabiał właśnie.
Szawuot – chrześcijańskie Zielone Świątki
Szawuot to jedno z najważniejszych świąt biblijnych, związane początkowo ze starożytnymi obyczajami rolniczymi. Chrześcijaństwo zaadoptowało to święto, jako Zielone Światki nadając mu własne treści.
Radosna pielgrzymka do Jerozolimy
W Szawuot zgodnie z nakazem biblijnym, mieszkańcy starożytnego Izraela pielgrzymowali do Świątyni w Jerozolimie. Pochody otwierały ukwiecone woły z pozłoconymi rogami. Pątnicy nieśli w koszach uplecionych z gałęzi wierzbowych lub, w zależności od zamożności, w srebrnych, a czasami nawet w złotych naczyniach siedem rodzajów owoców ziemi: jęczmień, pszenicę, oliwki, daktyle, granaty, figi i winogrona.
Bogaci z biednymi – wszyscy równi wobec Boga
Oprócz tego prowadzono zwierzęta na ofiary. Orszakom towarzyszyli śpiewacy i fleciści. W Świątyni pielgrzymi przekazywali kapłanom i lewitom przyniesione przez siebie dary. Ofiarowane zwierzęta po rytualnym uboju przeznaczano do jedzenia. W ucztach brali udział wszyscy bez względu na status społeczny. Bogaci wraz z biednymi, wolni z niewolnikami biesiadowali i weselili się. Tego dnia zgodnie z nakazem nikt nie pracował.
Szewuoslech – biblijne wycinanki
Tradycyjnie tego dnia przystraja się Synagogi i mieszkania zielenią na pamiątkę zieleni i kwiatów, którymi okryła się pustynna góra Synaj w momencie objawienia. Na oknach nakleja się szewuoslech, czyli wycinanki z motywami biblijnymi, znakami zodiaku lub stylizowanymi wizerunkami zwierząt.
Dekalog na stojąco
W synagodze podczas nabożeństwa odczytuje się Dziesięcioro Przykazań, które były wyryte na kamiennych tablicach zesłanych Mojżeszowi. Wierni słuchają ich na stojąco. Czyta się również Księgę Rut. Jest to opowieść o Moabitce, która poślubiła Żyda. Po śmierci męża zachowała wierność jego religii, którą dobrowolnie przyjęła, zaś jego matce, czyli swojej teściowej, zapewniła opiekę i pomoc.
Księga zawiera wiele scen opisujących wiejskie życie w dawnym Izraelu. Rut była prababką króla Dawida. Odczytuje się tę księgę w Szawuot, ponieważ tego dnia przypada również rocznica urodzin i śmierci króla Dawida.
Żydowski śmigus dyngus
Istnieje jeszcze jeden, dobrze nam znany z rodzimego podwórka zwyczaj – polewania wodą. Brzmi znajomo?
W Szawuot w dużych i małych miejscowościach w Izraelu ludzie polewają się wodą. Jest to związane prawdopodobnie ze starożytną tradycją wiążącą Torę z wodą. Tora jest przyrównana do wody, która jest wszechobecna i wypełnia oraz napełnia wszystko.
Izraelczycy, albo wzajemne oblewają się woda, albo wybierają się na wycieczki nad rzekę. Odkąd powstało nowożytne Państwo Izrael, w obchodach święta coraz widoczniejszy jest powrót do tradycji rolniczych. Ale wraz z upadkiem Świątyni Jerozolimskiej, kiedy to pielgrzymowanie do miejsca kultu stało się niemożliwe, główny akcent w obchodach tego święta, został przełożony na otrzymanie Dekalogu na Górze Synaj.
Chag Szawuot Sameach!
