Nagranie-Webinar-Pobite gary, czyli niezły cymes! trefne, zdatne i koszerne!
Dlaczego Żydzi na jesieni mieszkają w Szałasach? Powariowali czy co? Leje, wieje, liście opadają z drzew, w dodatku szałas z dziurą w dachu? Co to jakaś nowa pokuta, czy kolejne Sądne Dni?
Nie to tylko Święto Sukot! Zwane również świętem szałasów, namiotów, z polska kuczek, suk, czy Świętem Plonów. Jest to w dodatku bardzo radosne i towarzyskie święto, bo jak już się zbuduje te szałasy, to oprócz tego, że przez siedem dni powinno się w nich spać i spożywać posiłki, to jeszcze odwiedza się w nich bliskich, znajomych i przyjaciół.
Deszcz, nie deszcz – szałas zbudować trzeba!
Hm… pomyślą niektórzy, deszcz za oknem zacina, a Ci budują szałasy, w dodatku chcą w nich spać, i jeszcze się z tego cieszą? Czy to nie wariactwo? Trzeba, jednak pamiętać, że obrzędy i żydowskie tradycje religijne, powstały tysiące lat temu w Izraelu. A w Izraelu we wrześniu, albo na początku października, kiedy wypada to święto, deszcze zdarzają się bardzo rzadko. Nie wiele się więc ryzykują siedząc w szałasie, no ale juz np. w Europie, no w Europie to różnie z tym może być.
Wystarczy zerknąć dziś przez okno, a to właśnie dziś, po zachodzie słońca rozpocznie się Święto Sukkot.
Bóg- Ziemia Obiecana – Lud
Dlaczego więc, Żydzi rozsiani na całym świecie w diasporze, kultywują tradycję budowania szałasów, mimo deszczu i nie sprzyjających warunków atmosferycznych? Ano dlatego, że żydowska wiara każe im zachowywać kontakt z Ziemią Obiecaną im przez Boga. Bóg – Ziemia Obiecana – Lud – tworzą nierozerwalny trójkąt tradycji żydowskiej.
Żydowski maraton świąt!
A kiedy już o tradycji żydowskiej mowa, to jesień to istny maraton świąt. Święta gonią, święta. Ledwo wkroczyli w Nowy Rok, przeżyli Sądne Dni i dostali się do upragnionej Księgi Życia. Nie zdążył jeszcze dobrze wybrzmieć dźwięk szofaru w Jom Kipur, jak już Żydzi rozpoczęli gromadzenie materiałów na budowę szałasu, w którym będą obchodzić kolejne, siedmiodniowe święto Sukot.
Sukot, czyli święto szałasów
Jego nazwę można przetłumaczyć jako Święto Szałasów lub Święto Namiotów. W Polsce zwano je również Świętem Kuczek, od staropolskiego słowa kucza oznaczającego szałas.
Tradycja biblijna łączy ściśle Sukot z wyjściem Żydów z Egiptu do Ziemi Obiecanej:
Będziecie mieszkać w szałasach przez siedem dni (…). Aby wiedziały wasze przyszłe pokolenia, że w szałasach kazałem mieszkać synom izraelskim, gdy wyprowadziłem ich z ziemi egipskiej .
(Księga Kapłańska 23:42–43)
Sukot to także, jedno z trzech, obok Pesach i Szawuot, biblijnych świąt pielgrzymich, podczas których Żydzi udawali się z pielgrzymką do Świątyni w Jerozolimie, gdzie składali ofiary z zebranych w danym roku płodów rolnych i owoców. Do czasu kiedy świątynia istniała oczywiście.
7 dni – 7 nocy pod rozgwieżdżonym niebem
Zgodnie z biblijnym nakazem, Święto Szałasów obchodzi się przez siedem dni, jak już wspomnieliśmy na pamiątkę wyjścia Żydów z Egiptu i ich czterdziestoletniej wędrówki przez pustynię, podczas której spali… no właśnie… w zbudowanych przez siebie szałasach.
W celu obchodzenia Sukot, na pamiątkę wędrówki ich przodków – Żydzi budują więc te szałasy. Tradycja nakazuje, aby szałas stał się dla Żydów tymczasowym domem, co realizuje się przynajmniej przez spożywanie w nim posiłków.
W Izraelu oraz w innych krajach o cieplejszym klimacie, wiele osób nie tylko spędza wiele godzin w ciągu dnia, ale także nocuje w tych szałasach. W krajach, gdzie w Sukot jest chłodno i deszczowo, jak np. w Polsce, żydowska tradycja pozwala spożywać owoce i słodycze poza szałasem i nie nakazuje wchodzenia do szałasu, żeby ugasić pragnienie.
Ale już np. Chasydzi przestrzegają zwyczaju niespożywania żadnych pokarmów ani napojów poza szałasem, nawet w razie ulewnego deszczu (choć zasada „ten, kto odczuwa dyskomfort, jest zwolniony z nakazu mieszkania w szałasie” zwalnia z tego obowiązku). Wartość płynąca z wypełniania nakazu pozwala im jednak… nie odczuwać tego dyskomfortu 🙂 no siedzą, i żaden deszcz im nie straszny 🙂
Jak wygląda suka?
Suka, czyli szałas świąteczny, musi posiadać minimum trzy stabilne ściany, wykonane z dowolnego materiału. Ale budulcem dachu mogą być wyłącznie rośliny, np. gałęzie drzew, czy bambusa. Suka powinna stać pod otwartym niebem, a jej dach powinien być dziurawy, tak, aby w nocy widać było z jej wnętrza gwiazdy. Wnętrze bogato się ozdabia różnymi malowidłami, owocami, kwiatami, czy gałęziami owocowych drzew.
Wszyscy jesteśmy dziećmi
No mnie osobiście, kojarzy się taka suka z zabawami z dzieciństwa. Kto budował swoje sekretne domki z koca na rozstawionych krzesłach, albo szałasy z gałęzi drzew na podwórku, ten wie o czym mowa 🙂
A tu proszę, budujesz domek i to z nakazu religijnego, i wcale nie musisz udawać, że to dla dziecka, a nie dla Ciebie 🙂 W dodatku możesz w nim siedzieć przez siedem dni, a nocą podziwiać gwiazdy. Mnie tam się bardzo podoba taka opcja 🙂
Life coaching i ponadczasowy Life Coach
Świąteczne dni Sukot mają też być okazją do oderwania się od problemów codzienności i od zdobyczy cywilizacji, czyli czasem powrotu do pierwotnych warunków życia, dzięki którym można poczuć pod stopami ziemię i zobaczyć gwiazdy nad głową.
Pozwala to duchowo zbliżyć się do Boga i odczuć Jego obecność w codziennym życiu. Temu służyć ma przeniesienie się na tydzień do wybudowanego pod gołym niebem szałasu, który może być zarówno solidną budowlą wzniesioną z desek, jak i namiotem zrobionym tylko z płócien rozciągniętych na drewnianym szkielecie.
Ach Ci Żydzi i ich ponadczasowa mądrość 🙂 Teraz, aby się nauczyć resetować i oderwać od gonitwy dnia codziennego, nie jeden słono płaci za wizytę u psychologa 🙂 czy innego modnego ostatnio tzw. life coacha 🙂
A u Żydów – wiadomo – najlepszym, ponadczasowym life coachingiem jest Tora i sam Bóg 🙂
Na balkonie, czy na strychu?
Obecnie w miastach mieszkańcy bloków najczęściej zabudowują swoje balkony, tworząc z nich szałas. Przed wojną niekiedy projektowano domy tak, żeby dzięki skomplikowanym konstrukcjom móc unieść fragment więźby dachu i urządzić szałas np. na strychu.
Dawniej, szałasy były stałym elementem jesiennego krajobrazu polskich miast i miasteczek. Zgodnie z tradycją, również we współczesnej Polsce obchodzi się Sukot bardzo uroczyście. I chociaż rzadko stawia się już szałasy indywidualnie, obok własnego domu lub mieszkania, to co roku, głównie przy czynnych synagogach, stawia się wspólnie obszerne suki, w których świętuje lokalnie zgromadzone społeczności. W Warszawie np. taką sukę możecie zobaczyć co roku przed Muzeum Polin.
Suka – czyli żydowskie relikty przeszłości w Polsce
Ale spacerując po polskich miasteczkach, można jeszcze czasami spotkać relikty dawnej żydowskiej obecności. Stare suki odnajdziemy w Łodzi w Płocku, Krakowie i wielu mniejszych i większych miejscowościach. Choć nie zawsze kojarzymy je z żydowskimi sukami, myśląc że to ktoś dobudował sobie taki sprytny balkonik, czy zabudował tarasik. A to nic innego, jak zapewne ślad po dawnych żydowskich mieszkańcach kamienicy.
Sukot – jedz, pij, i …
W Sukot niezwykle ważne jest też okazywanie gościnności. Na posiłki w suce zaprasza się zarówno przyjaciół, jak i osoby ubogie, bezdomne i samotne. Bardzo ważne jest, aby to święto obchodzić jak najradośniej. Wraz z gośćmi należy jeść, pić i radować się ze wszystkich darów Boga. No coś im się należy po tej prawie 40 dniowej pokucie Strasznych i Sądnych Dni 🙂 W tym okresie tradycyjnie podaje się potrawy słodkie, soczyste oraz faszerowane – pierogi, gołąbki, nadziewaną rybę i wszelkie słodkie wypieki. A ciastami i cukierkami zajadają się nie tylko dzieci.
Świąteczny bukiet rozmaitości
Święto Sukot cechują również specjalne obrzędy podczas nabożeństw w synagodze. Przy odmawianiu psalmów chwalących Boga, przypominających wyjście z Egiptu i wyrażających wiarę w zbawienie, potrząsa się specjalnym bukietem zwanym arba minim, czyli „czterema gatunkami”.
Jest to bukiet złożony z liści palmowych, gałązki wierzby i mirtu. W drugiej dłoni trzyma się etrog, owoc podobny do cytryny, hodowany specjalnie na tę okazję. Takim swoistym bukietem potrząsa się w kierunku czterech stron świata, a także do góry i na dół. Ma to symbolizować niezmierzoną wszechobecność Boga.
Kto jest etrogiem, a kto hadasem?
Mędrcy rabiniczni mówią też, że rośliny te symbolizują różny rodzaj Żydów. A każda z roślin tworzących bukiet różni się między sobą: smakiem, zapachem i wyglądem, tak ja różnią się między sobą Żydzi. A tak oto kształtuje się ta symbolika i jej znaczenie:
ETROG, jest bardzo podobny do cytryny i ma cytrusowy smak i zapach. Smak to symbol posiadania mądrości Tory, a zapach jest symbolem spełniania dobrych uczynków. Etrog to symbol Żyda mędrca i Żyda sprawiedliwego.
LULAW, czyli gałązka palmy daktylowej. Charakteryzuje się dobrym smakiem, ale jest pozbawiona zapachu. Podobnie wśród Żydów są tacy, którzy posiedli mądrość Tory, ale mądrość ta nie znajduje odzwierciedlenia w ich uczynkach.
HADAS, czyli gałązka mirtu posiada z kolei zapach, ale nie ma smaku. Ta roślina symbolizuje „prostych” Żydów – wypełniających przykazania, kierujących się wiarą, lękiem lub miłością do Stwórcy, lecz nie dogłębną znajomością Tory.
i wreszcie
ARAWA, czyli gałązka wierzby, która jest pozbawiona zarówno smaku, jak i zapachu. Symbolizuje Żydów, którzy nie znają mądrości Tory, ani nie wypełniają jej praw.
Wypełnienie nakazu, czyli żydowskiej micwy, polega na tym, że bierze się wszystkie cztery rośliny razem i potrząsa nimi. Potrząsają wszyscy jednakowo – prawi i grzeszni, mędrcy i ludzie prości. Stając przed obliczem Stwórcy w święto Sukot – w „dni naszej radości”, jak mówi o nich Tora – pozostają różni, ale jednoczą się, albowiem w radości wszyscy są równi przed sobą i Bogiem i wszyscy stanowią naród Izraela!
Świętują, czy pracują?
Pierwszy i ostatni dzień Święta Sukot, to tzw. Dni Świąteczne, czyli obowiązują w nich wszystkie zasady Szabatu, natomiast pozostałe dni, to tzw. dni pół świąteczne, co oznacza, że Żydzi normalnie pracują i wykonują swoje obowiązki zawodowe. No, ale po pracy, wiadomo – hyc do namiotu – na małe słodkie co nieco 🙂 lub spotkanie z przyjaciółmi.
Hag Sukot Samech! Wesołego Sukot i oczywiście nie zapominajmy Szabat Szalom!
Please follow and like us:
